An Mac Aille – Anna-Clare Nic Gairbheith

I dtreo na uaimhe i leaca na haille a thug an fear na cosa leis, ag lorg foscaidh ón tsíon. Oíche chomh caillteach léi cha fhaca sé le fada. An chuma a bhí ar bhéal na huaimhe ná mar a bheadh leathadh créachta ann – cha raibh an dara suí sa bhuaile ag an fhear, áfach, ach fanacht ansin go rachadh an drochaimsir thart.

Roimh i bhfad, thug suan na muice bradaí air amharc timpeall. Is beag nár léim an fear as a chorp, geit chomh mór sin a baineadh as, nó ba éard a bhí os a chomhair amach ná buachaill.

‘Dhia mo shábháil! Caidé ‘tá tú á dhéa-,’ a gháir an fear, ach sula raibh na focla amuigh as a bhéal aige, thug an buachaill mórléimneach siar uaidh.

Dá dhícheallaí a thriail an fear é a mhealladh is ea is faide a chúlaigh an buachaill san uaimh. Scanraithe nó cúthalach é, níor léir, nó gur thóg sé a chorrmhéar lena liobair agus cogarnach a thuig an fear a bheith i gceist aige.

Gan an dara focal a rá chuaigh an fear chomh fada leis. Ba dheacair dó ceannaithe an bhuachalla a dhéanamh amach sa dorchadas, ach ba bheag scanradh a bhí le léamh ar a dhreach cibé. Labhair an fear i gcogar leis, gidh nach bhfuair sé de fhreagra ach claonadh nó croitheadh cinn ón bhuachaill.

Leis sin féin briseadh an chogarnach de bhlosc toirní amhail geonaíl ag teacht as bolg na huaimhe, agus i bhfaiteadh na súl bhí an buachaill imithe as radharc. Scairt an fear ina dhiaidh, ach cha raibh aon mhaith ann. Lean sé air go ndeachaigh sé amú agus baineadh dá bhonnaí é. Thit ar a leathbholg, gan lúth na ngéag aige agus bhraith sileadh fola síos a bhráid. Cé a thiocfadh i gcabhair air anseo? Cha raibh d’acmhainn aige ach béic ghéibheannach a ligean as.

Idir sin agus tráthas, thug triúr comharsan tarrtháil air.

‘Chuir do bhean fios orainn nach dtáinig tú ‘na bhaile. Bhí sí buartha tú a bheith gafa sa stoirm. Mar sin, do do chuartú a chuamar agus ar shroiceadh an tráigh dúinn, bhí buachaill ag scairteadh orainn ón aill seo. B’in a thug chomh fada leatsa sinn.’

Tásc ná tuairisc cha raibh ar an bhuachaill chéanna riamh.

*

D’imigh na blianta agus thug an fear aois mhaith agus cuimhne na hoíche cinniúnaí úd leis. Tháinig an lá nuair a thug sé na haillte air athuair.

Isteach leis ar bhéal na huaimhe chomh domhain agus nárbh ann don bhéal ach sliseog ghile ar a chúl. Sciorr tamall gur thiontaigh sé agus níorbh bheo dó nó bhí an buachaill céanna ina sheasamh lena hais, gan lá aoise air ó chéadleag an fear a shúile air. 

‘Tusa a shábháil mé an oíche úd,’ arsa an fear go híseal.

‘Tusa a shábháil thú féin,’ a chogair an buachaill. ‘Cha dtearna mise dadaidh ach do theachtaireacht a iompar.’ 

‘Cé thú féin?’

‘Is mise an mac aille.’

*

An Mac Aille

Mac Aille

Macaille

Macalla

---